Jedna z definicji integracji sensorycznej mówi, iż jest to "proces organizujący docierające do mózgu informacje płynące z ciała i środowiska". Dalej możemy przeczytać, iż podczas trwania tego procesu nasz mózg "rozpoznaje, segreguje, interpretuje i unifikuje te informacje tak, aby mogły być użyte w reakcji na wymagania płynące z otoczenia w celowym działaniu". Pod hasłem integracja sensoryczna kryje się zatem taka współpraca naszych zmysłów, dzięki której możliwe staje się wykonywanie różnego rodzaju czynności w codziennym życiu.
Jak dowodzą badania A. J. Ayers (twórczyni integracji sensorycznej), prawidłowy rozwój i funkcjonowanie dziecka zależą nie tylko od sprawnego działania zmysłów wzroku, słuchu, węchu czy smaku. Istotną rolę odgrywają również dotyk, pozycja ciała oraz równowaga.
Zaburzenia dotyczące integracji sensorycznej mogą ujawnić się w różnych okresach rozwojowych. Jednak w każdym z nich wiążą się z problemami dziecka w codziennym funkcjonowaniu zarówno w domu, jak i w przedszkolu czy na podwórku. Jeśli współdziałanie zmysłów jest z jakikolwiek zaburzone, mogą pojawić się kłopoty z zachowaniem, funkcjonowaniem społecznym, aktywnością fizyczną, uczeniem się, pisaniem, czytaniem, liczeniem. Podczas zajęć z terapeutą integracji sensorycznej prowadzone są ćwiczenia, które służą usprawnieniu procesu celowej organizacji zmysłów.
Wskazania do zajęć integracji sensorycznej mają dzieci, które:
- wykazują zbyt silną wrażliwość na bodźce słuchowe, wzrokowe, dotykowe czy ruch (np. uniakają dotyku, określonego rodzaju materiału, z którego wykonane są ubrania, wycofują się z zabaw ruchowych, niechętnie jedzą określone produkty),
- przejawiają zbyt małą wrażliwość na stymulację w obrębie zmysłów (np. potrafią bardzo długo kręcić się wokół własnej osi, szukają silnych doznań dotykowych poprzez uderzanie się o różne przedmioty),
- mają duże problemy ze skupieniem się i koncentracją,
- są impulsywne,
- przejawiają zbyt małą lub zbyt dużą aktywność ruchową,
- mają kłopoty z koordynacją,
- wykazują problemy z organizacją swojego zachowania,
- mają trudności w nauce,
- przejawiają niskie poczucie własnej wartości.
Dzięki starannie dobranym ćwiczeniom w ramach terapii dziecko może poprawić:
- sprawność dużej i małej motoryki,
- uwagę i koncentrację,
- zdolności wzrokowe i słuchowe,
- samoświadomość,
- samoocenę,
- funkcjonowanie emocjonalne i społeczne,
- ogólną sprawność fizyczną.